Historia Parafii i Kościoła św. Marii Magdaleny w Rabce-Zdroju

Nazwę Rabka spotykamy po raz pierwszy w dokumencie króla Bolesława Wstydliwego z 1254 roku. Potwierdzał on posiadłości klasztoru Cystersów, którzy na Podhalu prowadzili akcję kolonizacyjną. Użyte w dokumencie wyrażenie „Sal in Rabschycza”, Długosz tłumaczy jako ”Sal in Rabka”. Oznacza to, że już wówczas warzono tutaj sól, prawdopodobnie na potrzeby klasztoru. Nie wiadomo jednak czy obok warzelni istniała w tym czasie wieś. Nasilenie akcji kolonizacyjnej przypadło na drugą połowę XIV wieku. W 1364 r. król Kazimierz Wielki nadał Mikołajowi z Ujścia przywilej pozwalający osadzać wsie na prawie niemieckim pomiędzy rzekami: Rabą, Słoną i Poniczanką. W tym czasie zostały wydane akty lokacyjne wielu miejscowościom, m.in. Rabce, Mszanie Dolnej, Niedźwiedziowi i Olszówce. W 1382 roku król Ludwik Węgierski odebrał Cystersom „Sal in Rabka” a król Władysław Jagiełło wraz z innymi dobrami wydzierżawił ją możnym rodom.

W pierwszej połowie XVI wieku Rabka przeszła w posiadanie rodziny Jordanów, herbu Trąba, którzy założyli tu i wyposażyli parafię oraz wznieśli pierwszy, drewniany kościółek. Został on wybudowany w latach 1557-1565 przez Wawrzyńca Spytka Jordana, założyciela pobliskiego Jordanowa. Według miejscowej tradycji kościółek ten zabrała woda podczas olbrzymiej powodzi Raby. Odbudowany wkrótce potem w latach 1600-1605 modrzewiowy kościół stoi po dzień dzisiejszy. Obiekt ten od 1934 r. został przemianowany w „Muzeum Regionalne im. Władysława Orkana”.

Do budowy nowego kościoła parafialnego w Rabce przystąpiono z chwilą, gdy stary drewniany stał się niewystarczający dla potrzeb rozrastającej się parafii. Budowa trwała od 1902 do 1908 roku. Wielkie zasługi położył ówczesny proboszcz ks. Jakub Zych, rodem z Chochołowa, oraz jego wikariusz ks. Stanisław Kwiatkowski, uchodźca z Królewca. Budowę prowadził architekt Sławomir Odrzywolski, znany między innymi z prac restauracyjno-konserwatorskich w Katedrze na Wawelu.

Nowo wybudowaną świątynię w stylu neogotyckim, konsekrował w 1923 r. ks. Bp Antol Nowak, Sufragan Krakowski. Patronem Kościoła i parafii obrano św. Marię Magdalenę. Główną częścią Wielkiego Ołtarza jest Pasja, przedstawiająca scenę ukrzyżowania Jezusa Chrystusa, stanowiąca centralny element przesłania ołtarza. W zależności od okresu liturgicznego, Pasja jest zasłaniana obrazem św. Marii Magdaleny lub wizerunkiem Matki Bożej Rabczańskiej, które pełnią istotną rolę w kulcie parafialnym. Całość kompozycji uzupełniają bogato zdobione ornamenty, złocenia oraz elementy architektoniczne w stylu neogotyckim, które harmonijnie współgrają z wystrojem wnętrza świątyni. W 1929 roku kościół otrzymał piękną polichromię wykonaną przez artystę-malarza Giebułtowskiego z Oświęcimia, i stanowi ona dopełnienie tej imponującej aranżacji. Odpust ku czci św. Marii Magdaleny obchodzony jest w dniu jej liturgicznego wspomnienia - 22 lipca, natomiast odpust ku czci Matki Bożej Rabczańskiej został ustanowiony na pierwszą niedzielę września.

W roku 1917, po śmierci ks. Jakuba Zycha, proboszczem został ks. Jan Surowiak, który w 1925 roku wybudował nową plebanię, a starą oddał Siostrom Miłosierdzia na prowadzenie ochronki dla dzieci.

W 1937 r. probostwo objął ks. Mateusz Zdebski, późniejszy Dziekan Makowski i prałat, którego staraniem odnowiono cmentarz przykościelny, wymieniono zwilgotniałe fundamenty kościoła, umieszczono stalle dębowe w prezbiterium, odnowiono i powiększono organy z napędem elektrycznym, sprawiono dwa dzwony i przeprowadzono wiele innych inwestycji.

Warto wspomnieć, że w latach 1931-1935 roku w naszej parafii posługiwał ks. Władysław Bukowiński jako duszpasterz oraz katecheta w gimnazjum w Rabce. Od 11 września 2016 roku jest błogosławionym Kościoła Rzymskokatolickiego.

Następnym proboszczem od 1976 roku był ks. Prałat Tadeusz Janikowski. Wybudował on całe zaplecze katechetyczne. Mimo przeszkód ze strony ówczesnych władz komunistycznych powstał okazały budynek z salkami katechetycznymi i mieszkaniami dla księży. W sercach rabczan zapisał się On jako gorliwy duszpasterz.

1 maja 1999 roku nowym proboszczem parafii został mianowany ks. dr Paweł Duźniak. W czasie swojej posługi przeprowadził remont wieży i dachu kościoła, które pokryto miedzianą blachą. Dodatkowo zamontowano nowy zegar wieżowy z dzwonami. Przed nawiedzeniem parafii przez Matkę Bożą w kopii Jasnogórskiego Obrazu (17–18 sierpnia 1999 r.) kościół został podświetlony nowymi reflektorami. Jego staraniem odnowiono piękną polichromię w kościele oraz utworzono rozległy ogród różańcowy z 20 kapliczkami.

Dnia 1 lipca 2023 roku nowym proboszczem parafii został ks. mgr lic. Piotr Iwanek. Od tego czasu przeprowadzono szereg prac remontowych i modernizacyjnych, obejmujących m.in. wymianę oświetlenia w kościele, modernizację nagłośnienia zewnętrznego oraz generalny remont prezbiterium. W sobotę, 9 września 2023 roku, podczas uroczystości odpustowych ku czci Matki Bożej Rabczańskiej, uroczyście rozpoczęto Rok Jubileuszu 100-lecia konsekracji kościoła. Jego zwieńczeniem była uroczysta Msza Święta, odprawiona 22 czerwca 2024 roku pod przewodnictwem Metropolity Krakowskiego, ks. Arcybiskupa Marka Jędraszewskiego. W jej trakcie dokonano konsekracji nowego ołtarza oraz poświęcono nową ambonę i całe odnowione prezbiterium. W tej wyjątkowej Eucharystii wzięli udział wszyscy proboszczowie parafii, które na przestrzeni minionych 100 lat wyodrębniły się z rozległej parafii rabczańskiej, a także licznie zgromadzeni księża rodacy, którzy pochodzą z naszej wspólnoty parafialnej.

Obok bogatej liturgii, w parafii odbywają się również na szeroką skalę wydarzenia kulturalne, wśród których warto wymienić: Archidiecezjalny Dzień Dziecka, Misterium Męki Pańskiej wystawione przez Polonię Amerykańską z Chicago oraz Drogę Krzyżową w wykonaniu Teatru „Exit”. Na szczególną uwagę zasługuje także słynna na cały świat Góralska Pasterka z udziałem zespołu góralskiego „Mała Armia Janosika”, która odbyła się w nocy z 24 na 25 grudnia Roku Pańskiego 2024.

KSIĘŻA PROBOSZCZOWIE PRACUJĄCY W PARAFII ŚW. MARII MAGDALENY W RABCE-ZDROJU OD 1896 R.

Ks. Jakub Zych od 1896 r. od 1917 r. 
Ks. Jan Surowiak od 1917 r. do 1937 r.
Ks. Mateusz Zdebski od 1937 r. do 1976 r.
Ks. Tadeusz Janikowski od 1976 r. do 1999 r. 
Ks. Paweł Duźniak od 1 maja 1999 r. do 30 czerwca 2023 r.
Ks. Piotr Iwanek od 1 lipca 2023 r. do chwili obecnej